Xitsonga | Holobye Barbara Creecy: 2022/2023 Vhoti ya Mpimanyeto wa Mali ya Huvo ya Rixaka (HR)

Xitsonga | Holobye Barbara Creecy: 2022/2023 Vhoti ya Mpimanyeto wa Mali ya Huvo ya Rixaka (HR)
18 May 2022

Muhlonipheki Mutshamaxitulu wa Yindlu;
Xandla xa Holobye Man. Makhotso Sotyu;
Muhlonipheki Mutshamaxitulu Man. Faith Muthambi na Swirho swa Komiti;
Vatshamaswitulu va Swiyenge leswi vikaka eka DFFE;
Mulawuri -Jenereli , Man. Nomfundo Tshabalala;
Ti-CEO ta Swiyenge swa Mfumo;
Vamanana na vakulukumba

I nhlekani lowunene

Hi vusiku bya ti 11 Dzivamisoko Man. Thembisa Nomlala va Enviro Champ ku suka eswidakanini swa Quary Road West eka dorobankulu ra eThekwini, va yime endzeni ka mati  ya thyaka  ya nkhuluko laha a va khome ntukulu wa vona, loko hi hala tlhelo a karhi a tirha ku  rhurhisa vaaki.

Hi ku tirhisa vuxokoxoko bya   Sisiteme ya Xitsundzuxo xa Ndhambhi lexi  hlanganisiweke, na Sathelayiti, yena na vatirhikulobye va Enviro Champ va kotile ku ponisa hinkwavo kambe va tsandzeke wun'we, tani hi leswi  Nambu wa Palmieti wu khukhuleke mimiti ya 450 emugangeni wa ka vona.

Ntokoto wa yena wo chavisa vusiku byebyo wu kombisa makhombo ra vanhu endzhaku ka xiviko xa vu 6 xa Phanele ya ku Cinca ka Maxelo Misava Hinkwayo. Tsalwa leri  ra swiphemu swinarhu ri tiyisisa timhangu leti vangiweke hi  ku cinca ka maxelo  tani hi leti nga na nxungeto wukulu eka vanhu, tiikhonomi na ntumbuluko wa  namuntlha.

Ku xaniseka ka vaaki va le swidakanini swa eQuarry Road West swi kombisa xiyimo xa ntiyiso xa leswaku   vavasati  na vana  hi ku kongomisa, lava tshamaka eka swiyimo swa vusweti, hi vona va nga eka nxungeto wukulu eka ku cinca ka maxelo.

Kambe Mann. Nomlala na vanakulobye va Enviro Champs lava welaka eka “Transformative Riverine Management Programme,” va na rungula rin'wana ra nkoka na matimba eka hina: vaaki lava nga eka nxungeto  a va fanelanga ku hela matimba eka ku langutana na ku Cinca ka Maxelo.

Hambiswiritano,  vutirhisani byo  fana na lebyi, lebyi  katsaka Vaaki va Quarry Road West, Dorobankulu ra eThekwini, na Yunivhesiti ya Kwazulu Natal byi  nga va na xiave xa nkoka eka ku aka ku tolovela ku cinca ka maxelo exikarhi ka vaaki lava nga eka nxungeto.

Tanihiloko hi langutana na  vuhatla bya mpfilumpfilu wa  maxelo, ku tolovela maxelo swi ta laveka ku akiwa eka sisiteme hinkwayo  naswona  yingiso wo hlawuleka wu fanele wu yimisiwa  ngopfungopfu eka vanhu lava nga eka nxungeto, mindyangu na vaakatiko.

Ntirho wa sweswi hi Khomixini ya Maxelo ya Phurisidente wo seketela ku tumbuluxa swin’we  Rimba ra Cinco wa Kahle ra  Afrika Dzonga ri tshikelela ku hi byela leswaku un'wana na un'wana loyi a khumbekaka u fanele ku va xiphemu xa ku tumbuluxa swintshunxo; ku fanele ku va na ku hangalasiwa ko ringana ka minxungeto na swivandlanene nkarhi ku endlela leswaku vatirhi lava nga eka nxungeto  na vaaki va nga  rhwali ndzhwalo wa cinco  naswona   endlelo leri ri nga humelela ntsena loko ri hi pfuna hi swikongomelo swa hina swa nhluvukiso leswi anameke, ku nga,  ku katsiwa ka ikhonomi, mitirho na ku aka sosayiti  yo ringanana.

Loko ha ha yimele Yindlu leyi  yo xiximeka ku tekela enhlokweni Nawumbisi wa Maxelo hi le ku endleni leswaku ku va na  vuaki bya laha kaya bya ku hunguta ku Cinca ka Maxelo na mintolovelo.

Hi ku fambisana na Ngheniso wa hina wa Xiave wa Rixaka wa Vutiyimiseri  lowu pfuxetiweke (NDC) eka ku hunguta ku humesiwa ka gasi ya green-house, hi tumbuluxile rimba ra Sectoral Emission Targets (SETs) leri ri andlalaka swikongomelo swa ku hunguta ku humesa tigasi eka swiyenge swa nkoka swa ikhonomi. Endlelo ra ku avela ti-SET ri ta sungula hi  lembe ximali  ra 2022/23.

Malembe mambirhi lama nga hundza, Khabinete yi pasisile Xitirateji xa Rixaka xo Tolovela Cinco wa Maxelo. Ku fikela sweswi, hi seketele 44 wa timasipala hinkwato ta swifundzatsongo  ku tumbuluxa switirateji swo tolovela cinco wa maxelo,  Ntirho wa sweswi wu katsa nseketelo wa ku tiyisisa ku hlanganisiwa ka swilo swa xiyimo xosungula swa maxelo eka Tipulani ta Nhluvukiso leti Hlanganisiweke.

Xipano xa Ntirho wa Phurisidente xa Timali ta Maxelo, lexi rhangeriweke hi Ttn. Daniel Mminele, xi rhangele xipano xa xithekiniki ku twisisa vuxokoxoko hi xitalo bya ofa ya  matiko lama hluvukeke yo ku hlengeleta $8.5 wa mabiliyoni ya ti dolara (R131 wa mabiliyoni ya tirhandi) eka malembe manharhu laya taka kuya eka ntlhanu ku seketela ku simekiwa ka NDC ya hina leyi pfuxetiweke na ku sungula Cinco wa hina wa kahle. 

Swirho leswi xiximekaka,

Mahaxelo ya sweswi ya mediya ya   veka ku kanakana eka vuswikoti bya Vukorhokeri bya Maxelo byo  vhumba  swiendleko swo tika swa maxelo  na ku sirhelela vaaki va hina ku suka eka ntshikelelo wa ku cinca ka maxelo. Swiviko leswi a hi swa ntiyiso. Switsundzuxo swa maxelo swi humesiwile  ku nga si fika ndhambhi ku sukela ti 11-12 Dzivamisoko na swona swi pfuxetiwe hi ku vona matimba ya maendlelo ya maxelo, ku ya eka Xitsundzuxo xa Levhele 5 hi mixo wa ti 11 ta Dzivamisoko na kuya eka xitsundzuxo xa  Levhele 8  kumbe ntshikelelo wo tika hi  8 pm  vusiku byebyo.

Ku tiyisisa, handle ka ku pfumaleka ka mali leyi nghenaka, vuswikoti bya hina byo vhumbha i  bya xiyimo xa le henhla laha hi nga avela va Vukorhokeri bya Maxelo ya Afrika Dzonga ntsengo wa R100 wa mamiloyini ya tirhandi eka malembe ya nharhu ku antswisa switirhisiwa swa vona, ku sungula hi R15 wa mamiliyoni wa tirhandi hi 2021-2022.

Tani hilaha mi swi tivaka ha kona, hi ya emahlweni na ku langutisana na nthyakiso wa moya lowokulu eka vumako byi nharhu bya nkoka bya le henhla eka tindhawu ta Vaal Triangle, Highveld na tindhawu ta Waterberg-Bojanala.

Swinawana swo simeka na ku sindzisa minkunguhato ya mafambiselo ya moya wa khwalithi eka ndhawu ya nkoka sw ta kandziyisiwa ku nga si hela 2022.

Eka nkarhi wa sweswi ku na swivilelo swa 10 swo hambanahambana ehenhla ka swiboho swa Mutirhi wa Moya wa Risima wa Rixaka wa Ndzawulo mayelana na swikombelo swa ku yimisiwa na ku hundziseriwa emahlweni ka ku landzelela Mimpimo ya minimama yo  Humesa na ku Nyikiwa ka  Tilayisense ta Nkarhinyana ta ku Humesa swa le Xibakabakeni.

Loko swikoxo swin'wana swi amukeriwile, swinw'ana swi ariwile. 

Hikwalaho ka ku tika na ku pfilungana ka  timhaka leti boxiweke  eka swivilelo leswi amukeriweke, ndzi veka endlelo hi ku landza Xiyenge xa 3A xa Nawu wa Rixaka wa Mafambiselo ya Mbango ku ndzi tsundzuxa hi swivilelo.

Ndzi se ndzi gazetile  swirhambo swa ku hlawuriwa ka phanele ya vativi ku languta hivumbirhi ka vumbhoni bya nomo na lebyi tsariweke eka timhaka leti ta nkoka.  Mimpimanyeto ya Ntirho yi tumbuluxiwile naswona yi gazetiwile e tanihi xiphemu xa xirhambo.

Swirho leswi xiximekaka,

Lembe leri hundzeke ndzi humesile Xiviko xa Phanele xa Levhele ya le Henhla lexi lpfuxeteke  tipholisi, milawu na maendlelo lawa ya fambelanaka na vufambisi, vufuwi, vuhloti, vuxavisi na vuhlayisi bya tindlopfu, tinghala, tiyingwe na timhelembe.

Hi Khotavuxika 2021 Ndzawulo yi humesile mpfapfarhuto wa Xiyimo xa Pholisi ku kuma vonelo ra mani na mani leri katseke swibumabumelo swa nkoka swa phanele. Endlelo ra mavonelo ya vaaki ri komile  ku tlula 9000 wa mavonelo ku suka eka miehleketo leyi hambanaka swinene.

Hi kuya hi leswi, Ndzawulo yi bohile ku ya emahlweni na nhluvukiso wa Tsalwa-Mbisi eka Nhlayiso na Matirhiselo ya Bayodayivhesiti ya Afrika Dzonga.

Tsalwa-Mbitsi leri ri ta tekeriwa enhlokweni hi Khabinete hi Khotavuxika lembe leri, endzhaku ka sweswo ri nga  ta hangalisiwa eka vaaki ku nyika mavonelo.

A hi fanelenga hi yimela Tsalwa-Mbitsi ku endla ku veka ximfumo maendlelo  yantshwa na mitolovelo ku landzelela swiringanyeto swa Levhele ya le Henhla ya Phanele. Magoza yo karhi ya nga ya emahlweni hi kuya hi leswi ku nga twananisiwa xiswona.

Eka mhaka ya bindzu ra tinghala leti pfaleriweke, ndzi tsakela ku tumbuluxa Phanele ya Vativi ley inga ta  vumba na ku xiyaxiyaku simekiwa ka i xitirateji xo huma xo tinyiketa eka lava va lavaku ku teka xiave.

Ndzi tshemba leswaku hi ku tihlanganisa na ku tirhisana na lava va nga vakhomaxiave, hi nga ntumbuluxa xitirateji xa vutinyiketi  leri nga ta hunguta tinghozi, ku katsa na nkucetelo eka ikhonomi ya muganga, ku tumbuluxa mitirho na nhlayiseko na vuhlayiseki bya tinghala hi toxe.

Phanele yi tava yiri na swipimelo leswi hlamuseriweke hi Ndlela yo vonaka, na  mikarhi leyi vekiweke, ku endlela leswaku mbuyelo wu nyikiwa eka xibumabumelo xa HLP, na xiboho xa ku suka eka Mburisano wa Palamende wa 2018 hi  Tinghala.

Afrika Dzonga yi tlhela yi lava  kungu ra ku hlayisa muxaka wa timhelembe to basa, leri  tekelaka enhlokweni xipiqho xa vuhloti, na vuswikoti lebyi hi nga na byona byo fuwa ti mhelembe to basa eka mbango lowu lawuriwaka hi xikongomelo xo hlayisa, hi nseketelo wa ku hlayisa timhelembe eka sisiteme leyi heleleke ya  swiharhi swa nhova.

Ndzi na tshembo wa leswaku kungu rotano ri  nga endliwa hi ku tirhisana na vinyi va timhelembe va phurayivhete, hi karhi hi  nyika ku sungula ku tirha ka swibumabumelo swa  Phanele eka xiyimo xo vuyeriwa. Ndzi komberile SANParks ku rhangela nhluvukiso wa kungu rero ro hlamula  tanihi xiphemu xa nkoka xa ntirho wa vona eka lembe ximali leri.

Palamende yi pfumerile ku cinciwa ka Nawu wa Mafambiselo ya swa Mbangu wa Rixaka: Nawu wa Bayodayivhesiti, lowu nga ta endla leswaku nhluvukiso wa nawu eka levhele ya rixaka swiyelana na ku hanya kahle ka swihari.

Hi le ka endlelo ro simeka foramu ya nhlayiseko wa swiharhi leri nga ta tisa ku tlakusa nhlayiso wa bayodayivhesiti na nhlayiseko wa ikholoji, vutihlamuleri na ku tirhisa hi  vanhu  na mafambiselo ya swiharhi swa nhova.

Swirho leswi xiximekaka,

Ndzi tsakile ku tivisa leswaku namuntlha hi lulamisile swikoxo swa misava swa 58 ehenhleni ka swa 66 eka tindhawu leti sirheleriweke leti kombisiweke tanihi ku va ta  xiboho xa xihatla hi siku ra Nhlengeletano ya Vanhu   na Tiphaka ya vu8  leyi komeriweke eLimpopo hi 2018. Ku khensa ka mina ko hlawuleka ku ya eka Khomixini ya swikoxo swa Misava na Holobye Mann. Thoko Didiza eka vurhangeri bya vona.

Nkhumbeko lowukulu swinene eka mina i swikoxo swa misava leswi nga ololoxiwangiki eKruger National Park (KNP). Ndzi lava ku ndhundhuzela Bodo ya SANParks na vufambisi bya  Kruger National Park eka vuhiseki bya vona lebyi kombisiwaka eku hlanganeni na Vurhangeri bya Ndhavuko ku hetisisa  mpfiliganyo wa swikoxo swa misava hi ndlela ya ku angarhela leyi vuyerisaka eka vaaki lava khumbekaka.

Ekusunguleni ka lembe leri iSimangaliso Wetland Park na SANParks va rhurherile  nhlengeletano ya vavekisi ku koka rinoko ra vuvekisi bya  xiyenge xa phurayivhete  eka swivandla swintshwa na swa khale swa vufphumba.

Tinhlengetano ta vuvekisi havumbirhi ka tona ti tile  hi nkarhi wa nkoka eka ku aka hi Vuntshwa Ikhonomi  ya Tiko ra hina na Kungu ro yi Vuyisela endzhaku  hiku angarhela   laha ku pfuxetiwa ka vupfhumba na swihlawulekisi swa ku kula eka swilo swa ntlhanu swa nkoka swa le henhla na vuvekisi bya switirhisiwa na nghenelela ka “green economy”. 

Hi langutele tiphurojeke leti nga tivisiwa eka vavekisi lava  seketela ku tumbuluxiwa ka mitirho hi xihatla eka vaaki va le matikoxikaya lava tshamaka endzilikanini wa tiphaka ta hina laha sweswi ku nga na swivandla swin’wana switsongo swa laha vutomi byoti hanyisa byi kumekaka kona nkarhi wo leha.

Eka  matshalatshala yo tumbuluxa mitirho yo tala eka vaaki va muganga lava tshamaka kusuhi na tindhawu leti sirheleriweke na ku  seketela  mabindzu lamatsongo na ma le xikarhi, lembe leri, Ndzawulo yi ta vekisa swinene eka ku sirheleriwa na ku hlayisiwa ka switirhisiwa swa ntumbuluko. Hiku tirhisana na SANParks, SANBI, na iSimangaliso, hi ta ntumbuluxa swivandla swa mitirho swa 8 315 (hi ku tirhisa NRM ya hina (Photifoliyo ya Vulawuri bya Switirhisiwa swa Ntumbuluko) leyi kongomisiweke eka ku lawula swipisisi leswi nghenaka, ku vuyisela  tindhawu ta misava leyi omeke na ku pfuxeta tindhawu ta mati leti omeke.

Hi ku engetela, hi ta tumbuluxa 2646 wa swivandla swin’wana swa  mintirho eka tindhawu leti sirheleriweke  hi ku tirhisa   Nongonoko wa Nhlayiso wa Mbango na Miako lowu  nga ta ndlandlamuxa na ku pfuxeta miako eka tindhawu leti sirheleriweke na mitanga ya swimilana.

Swirho leswi xiximekaka,

Ku hlayisa tiko ra hina ri tshama   ri basile na ku basisa mbangu wa hina eka thyaka le ringa lavekiki swi ta tshama swi ri xiphemu xa nkoka eka ku ti yimisela ku tisa mbangu lowu hlayisekeke ku hanya eka wona.

Hi tivise Swinawana , swa Vutihlamuleri bya Vuhumelerisi lebyi Engeteriweke lebyi bohaka hi xikomgomelo xa ku hunguta ndzhwalo eka timasipala ku tisa vukorhokeri bya thyaka tiko hikwaro eka lembe leri hundzeke.

Swinawana swa ku basisa thyaka ra ntumbuluko, na ku endliwa ka manyoro hi thyaka ra ntumbuluko, na swona swi hangalasiwile hi xikongomelo xa ku simeka ku papalatisa thyaka ku suka eka tindhawu to lahlela thyaka na ku tumbuluxa vumaki byintshwa.

Ku antswisa malawulelo ya thyaka eka timasipala, Ndzawulo yi leku pfuneni eka ku antswisa ka Nkunguhato lowu  Hlanganisiweke wa Malawulelo ya Thyaka, na ku letela eka maendlelo ya kahle ya ku lawula thyaka.

Ndzawulo yi tlhela yi nyikela hi 22 wa timovha eka 19 wa timasipala tiko hinkwarho. .Hi ntsengo lowu ringanaka R42 439 812.20 timovha ti katsa Tilori ta Skip Loader, na Front End Loaders, tilori letitsongo na tilori tin'wana leti lavekaka ku fambisa thyaka eka tindhawu teto.

Hi ku tirhisa nghingiriko  ra hina ra nseketelo wa xifundzhankulu na masipala, nongonoko wo Basis awa  Masipala na ku Hlayisa Mbango lowu endliweke hi lembe ximali leri hundzeke                  , wu ololoxile dyondzo ya mfumo, thyakiso, eka timasipala ta 36 tiko hinkwaro. Kwalomu ka 3000 wa swivandla swa mitirho swi tumbuluxiwile tanihi hiloko hi antswisile rihanyo ra mbango eka miganga leyi.

Muhlonipheki Mutshamaxitulu wa Yindlu,

Vaphasi i va xiave xikulu eka nhlayiso wa swakudya na ku kula ka ikhonomi ya munganga. Eka lembe leri hundzeke hi hlangane na mitlhotlho yo tala leyi yelanaka kambe ku ngari ku   avelana ntsena timfanelo ta vuphasi, kambe na le ka vuyelani lebyi hehlaka vuyelo wa ntsekantseko wa ku buluka elwandle na switirhisiwa swo phasa tinhlampfi.

Hikwaswo leswi swileku lulamisiweni.

Ku tiyisisa leswaku mabindzu ya Vuphasi bya tihlampfi ya hlayiseka swinene, Ndzawulo ya hina yi i le ku tumbuluxeni ka minongonoko yo seketela hi ku tirhisana na Ndzawulo ya Nhluvukiso wa Mabindzu Lamatsongo na nhlayo ya Timasipala ta muganga leyi eka lambe leri yi kongomisaka eka vutivi bya mabindzu, malawulelo ya timali na ku antswisiwa ka migingiriko. Hi taya mahlweni hi vevukisa maxavelo ya switirhi swo phasa tinhlampfi eka mabindzuntirhisano lawa ya pfumalaka.

Mimbuyelo ya maendlelo ya FRAP ya 2021 ya hangalisiwe hi ti 28 ta Nyenyenyani. Sweswi hi tirhana na Swivilelo swa lava nga khomekangiki kahle hi maendlelo.

Hi thola Xipano lexi Tiyimeleke xa Swivilelo ku ni tsundzuxa, tanihi Vulawuri bya Swivilelo, eka vuswikoti bya xivilelo xin'wana na xin'wana ku tiyisisa leswaku maendlelo ya lulamile naswona ya hetisisiwa hi nkarhi.

Hi leswaku ndzi hlohlotela lava nga ta endla swivilelo na lava tsakelaka na lava khumbekeke ku endla swivilelo sweswi kumbe ku nga si fika nkarhi wo hetelela wa xikarhi ka vusiku bya 29 Mudyaxihi 2022.

Mindzavisiso ya ntshikelelo wa ntsekantseko wa le lwandle eka tindhawu leti hlayisekeke ta swale matini na eka vumaki bya tinhlampfi i mhaka yikulu ngopfu eka ndhawu ya mani na mani.  Mindzavisiso leyi i khale yi endliwile etlhelo ka ribuwa ra nambu ku sukela vo 1950, naswona Afrika Dzonga yi hoxe xandla eka huvo ya masungulo ya sayense eka mhaka leyi.

Ku tiyisisa leswaku  magoza yo hunguta ya sirhelela hinkwaswo ku nga tiikhosisiteme ta hina na switirhisiwa swa hina swo phasa,  tinhlampfi, Ndzawulo yi kunguhata ku endla nongonoko wa mindzavisiso ya ntsekantseko wa misava na ntshikelelo wa mati eka muganga wa hina.

Ndzavisiso lowu wu ta sungula lembe leri na swona wu ta sungula hi ku langutisa endzhaku ku vona loko kuri  ntshikelelo lowu xiyaxiyiwaka  wun'wana eka swivandla swa lwandle laha mindzavisiso ya ntsekantseko wa misava elwandle wu humeleleke kona eka malembe matsongo lawa ya hundzeke.

Swirho leswi xiximekaka,

Ku lulamisa ku hlotiwa ka swiharhi eka tiko ra hina  na swimilani i rhangisiwa emahlweni hi mfumo na swiyenge swa swifundzhankulu na swiphemu leswi hlaseriweke hi vugevenga lebyi amukelaka nseketelo ku suka eka Ndzawulo.

Ekusunguleni ka Nyenyenyani hi langutise eka tinhlayo ta ku hlotiwa ka timhelembe eka lembe ra 2021 na loko ha ha amukela ku hunguteka ko nonoka eka ku hlotiwa ka timhelembe eKruger National Park, ntshikelelo wo hlota  wu cincile   tiko hinkwaro na KwaZulu-Natal yi hundzuke ndhawu leyi vekiweke tihlo hi mitlawa ya vugevenga. 

Hikwalaho ka mpimo lowu chavisaka wa vuhloti eka xifundzhankulu xexo, switirhisiwa swa nkoka swa Ndzawulo swi rhumeriwile eka ku seketela Swiharhi swa Nhova swa Ezemvelo KZN na SAPS. Leswi swi katsa ku pfuna eka nhlanganelo wa swa vuhlori na vulavisisi, nseketelo eka vatirhi va nawu na Vafambisi va Matirhelo ya Nhlanganelo, ku katsa nhlangano eHluhluwe Imfolozi Park leyi nga xiphemu xa Tindhawu ta ku Hlanganisa Swiharhi swa Nhova.

Hi mayelana na ntirho lowu endliwaka hi komiti ya nkoka ehansi ka Masungulo ya 5 ya Operation Phakisa, ku vilela ka nkoka ka ha ri mhaka ya leswaku ku na xilaveko xa le henhla na ku hakeriwa ka mixavo ya le henhla ka tiabalone ku ya emahlweni ku xisa vanhu eAfrika Dzonga eka ku endla bindzu leri nga riki enawini. Xivilelo lexi fanaka i ku ya emahlweni ka ku susiwa eka ka tiLobster ta le West Coast Rock elwandle swingari enawini.  Hi mukhuva wolowo Ndzawulo yi ya emahlweni ku kongomisa ku sindzisa ku hisekela eka ku lwisana na migingiriko leyi nga riki enawini. 

Ku kota ku tlhela hi kongomisa matshalatshala ya hina exikarhi vufambisi bya switirhisiwa swa tiabalone na leswaku hi nga papalata njhani na ku lwisana na mabindzu lawa nga riki enawini, Ndzawulo xikan'we na nxaxamelo wukulu wa vakhomaxiave yi ta tumbuluxa nhlamulo ya xitirateji leyi heleleke na pulani ya migingiriko  yo sivela na ku lwisana na ku xavisa  ntshovelo wa tiabalone lowu nga riki enawini.

Muhlonipheki Mutshamaxitulu wa Yindlu,

Mi nge ndzi heta hi ku khensa Xandla xa Holobye wa hina, Mann. Makhotso Sotyu, eka matimba na nseketelo eka tindhawu hinkwato ta matirhelo ya Ndzawulo ya hina; ku khensa ka mina ko hetiseka eka Mufambisikulu Mann. Nomfundo Tshabalala eka vulawuri lebyi nga cicenki lebyi heleleke bya mitirho yo tala yo katsanakatsana ni leyi hambaneke leyi va yi rhangelake.

Ndzi rhandza ku khensa swinene eka xipano xa Swihlahla, swa Tinhlampfi na Mbango xikan'we na Bodo ya  Vatshamaswitulu na ti-CEO na vafambisi va Swiyenge swa hina hikwaswo eka ku tiyimisela ka vona eka timhaka ta mbangu na ku hlayisa matirhiselo ya switirhisiwa swa ntumbuluko swa tiko ra hina.

Xo hetelela kambe xa nkoka xikhenso xa mina xi ya eka Komiti ya hina ya Photifoliyo leyi rhangeleke hi  Muchaviseki Faith Muthambi eka ku endla leswaku hi tshama hi ttilulamiserile.

Ndza khensa